انواع شیرآلات صنعتی Types of Valves

1- گلاب ولو (شیر کروی) Globe Valve

گلاب ولو با حرکت رفت و برگشتی دیسک یا پلاگ عمل می کند. دیسک یا پلاگ با نزدیک یا دور شدن از سیت جریان سیال را متوقف می‌کند یا به آن اجازه می‌دهد جریان پیدا کند. دیسک یا پلاگ روی سیت ولو سوار می شود. سیت ولو قابل جابجایی دارد. افت فشار در شیر گلوب زیاد است.
ولو می تواند به صورت دستی یا به صورت برقی یا اتوماتیک عمل کند. شیرهای گلاب از سایز 12 میلی متر تا 300 میلی متر در دسترس هستند و محدودیت دما و فشار آنها به ترتیب 550 درجه سانتی گراد و 150 کیلوگرم بر سانتی متر مربع است. مواد ساخت و ساز برای شیر گلوب فولاد کربن، فولاد ضد زنگ، چدن انعطاف پذیر، برنج و سایر آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی است.

2- گیت ولو (شیر دروازه ای) Gate valve

گیت ولو با عمل رفت و برگشتی دیسک در بدنه خود عمل می کند. می تواند یک دیسک تک یا دو دیسک داشته باشد. برای عملیات قطع جریان استفاده می شود. این نوع شیرها یا بایستی کاملا بسته و یا کاملا باز باشند و در واقع بصورت نیمه باز نمی‌توان از آنها استفاده کرد.

گیت ولو در اندازه های مختلف موجود هستند، از 12 میلی متر تا 300 میلی متر و حتی بیشتر. گیت ولو سبک وزن، اقتصادی و افت فشار کم را ارائه می دهد. گیت ولو را می توان تا 20 کیلوگرم بر سانتی متر مربع و تا 675 درجه سانتی گراد استفاده کرد. مواد ساخت شیر دروازه ای چدن، فولاد کربن، فولاد ضد زنگ، چدن شکل پذیر، برنز، آلیاژهای نیکل و غیره است.

3- بال ولو ( شیر توپی) Ball valve

بال ولو دارای پلاگ کروی است. پلاگ کروی عامل کنترل کننده است. آنها به طور گسترده در صنایع شیمیایی استفاده می شوند. در جاهایی استفاده می شود که ترکیب گاز و خاموشی مورد نیاز است. این شیرها گزینه مناسبی برای باز و بستن و همچنین کنترل کردن فشار سیال هستند. بال ولو از یک کره دو طرفه تشکیل شده است و توپ بین سیت های انعطاف پذیر می چرخد. این ولوها جمع و جور هستند و به تعمیر و نگهداری کم و بدون روغن کاری نیاز دارند.

4- باترفلای ولو (شیر پروانه ای) Butterfly valve

باترفلای ولو از بدنه ای معمولی، يك صفحه مدور كه تقريباً در وسط قرار دارد، یک دیسک جهت باز و بسته شدن مسیر سیال و لاستیک آببندی تشكيل شده است. در شیر پروانه ای عنصر کنترل کننده دیسکی به نام تیغه یا پره است که در جهت افقی یا عمودی می چرخد و به سیال اجازه جریان می دهد. شیر پروانه ای می تواند به صورت تدریجی باز و بسته شود. این تفاوت به این معنی است که دیسک همیشه در مسیر جریان وجود دارد و باعث افت فشار جریان سیال می شود.
باترفلای ولو اقتصادی است، نصب آن آسان است و اجازه نمی دهد مواد جامد جمع شوند. شیر پروانه ای می تواند از نوع پیچی یا ویفری باشد. عملکرد آن می تواند دستی، برقی و یا اتوماتیک باشد. تیغه یا فلپر شیر پروانه ای را می توان از لاستیک، نئوپرن، پلی اتیلن و غیره تهیه کرد.

5- دیافراگم ولو ( شیر دیافراگمی) Diaphragm valve

گونه‌ای از شیرهای مورد استفاده در صنعت هستند که با استفاده از یک دیافراگم مسیر جریان باز یا بسته می‌شود. در این نوع از شیرها با اعمال نیرو به دیافراگم منعطف، دیافراگم مسیر جریان را می‌بندد. نشتی در این شیرها تقریباً صفر است. قسمت های اصلی شیر دیافراگمی عبارتند از: بدنه، درپوش و دیافراگم انعطاف پذیر. هنگامی که دریچه باز می شود دیافراگم بالا می رود و هنگامی که دریچه بسته می شود دیافراگم محکم به پایین شیر فشار داده می شود.
مواد ساخت و ساز برای شیر دیافراگمی می تواند چدن، فولاد ضد زنگ و آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی باشد.

6- پلاگ ولو Plug valve

پلاگ ولو برای قطع و وصل کردن جریان استفاده می شود. آنها قدیمی ترین نوع شیر هستند. قسمت های اصلی یک شیر عبارتند از بدنه، پلاگ و پوشش. پلاگ می تواند استوانه ای یا مخروطی باشد. پلاگ دارای یک شکاف در آن است تا مایع جریان یابد. یک خط مستقیم ایجاد می کند و می توان آن را فقط با یک چهارم چرخش باز یا بسته کرد.
پلاگ ولو را می توان طوری ساخت که یک یا چند دهانه برای تغییر جهت جریان داشته باشد. می تواند از نوع روغن کاری شده یا بدون روغن کاری باشد.
پلاگ ولو دارای مزایایی مانند عملکرد سریع، عملکرد آسان، حداقل فضای نصب، وزن سبک و ظرفیت بالا هستند. می توان از آن برای جابجایی دوغاب و جابجایی خمیر کاغذ استفاده کرد. شیرهای با پلاگ کروی در عملیات کنترل خودکار فرآیند مفید هستند.
پلاگ ولو را می توان از چدن، فولاد ضد زنگ، مس، آلیاژها، آلیاژهای نیکل و سایر آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی ساخت. پلاگ ولو مخروطی بدون روغن کاری نشان داده شده است.

7- نیدل ولو ( شیر سوزنی) Needle valve

نیدل ولو حاوی یک پلاگ است. پلاگ آن مخروطی است و بسیار دقیق روی سیت قرار می گیرد. میزان جریان توسط فضای بین بدنه مخروطی پلاگ و سیتِ ولو تنظیم می شود. این شیرها برای جریان های کوچک و دقیق استفاده می شود. اندازه ولو از 3 تا 25 میلی متر متغیر است و به ترتیب در محدوده دما و فشار تا 260 درجه سانتی گراد و 650 کیلوگرم بر سانتی متر قابل استفاده است. نیدل ولو برای کنترل هوای فعال یا سیال هیدرولیک، برای کاهش نوسانات فشار استفاده می شود. متریال ساخت شیر سوزنی می تواند برنز، برنج، فولاد ضد زنگ و غیره باشد.

8- انگل ولو (شیر زاویه ای) Angle valve

انگل ولو شبیه شیر توپی (گلاب) است. انگل ولو یک شیر پیستونی زاویه ای می باشد که بدنه آن به شکل y می باشد. این شیر پیستونی در سه مدل انگل ولو پنوماتیک و انگل ولو برقی و دستی تولید می شود. در انگل ولو دو انتهای استم آن با دیسک یا همان پلاگ عمود بر سیت می باشد.
از شیرهای زاویه ای می توان برای سیالات خورنده استفاده کرد. این می تواند یک بدنه یا بدنه ای دوتکه داشته باشد.

9- سلنوئید ولو (شیر برقی) Solenoid valve

شیر برقی نوعی شیر کنترلی است. از این شیرها برای قطع جریان فوری استفاده می شود. اندازه آن از 1 میلی متر تا 100 میلی متر در دسترس است. می توان از آن برای خلاء مطلق تا فشارهای بسیار بالا در محدوده 650 کیلوگرم بر سانتی متر مربع و دماهای پایین 250 درجه سانتی گراد تا 800 درجه سانتی گراد استفاده کرد. متریال ساخت شیر برقی می تواند چدن، آهن، فولاد ضد زنگ، آلومینیوم، برنج پلاستیکی و غیره باشد. شیرهای برقی کاربردهای گسترده ای در دستگاه های برودتی و تهویه دارند.

10- کنترل ولو (شیر کنترلی) Control Valve

شیر کنترل برای سیستم کنترل خودکار فرآیند ضروری است. می توان از آن برای کنترل سطح، سرعت جریان، دما، فشار و غیره استفاده کرد. انتخاب شیر کنترل شامل مکانیسم عملکرد، شرایط فرآیند و همچنین الزامات است. این شیر می تواند دستی یا برقی باشد.
قسمت های اصلی یک شیر کنترل، اکچوئیتور و بدنه است. سیگنال های فرآیند توسط اکچوئیتور دریافت می شود و بر این اساس دریچه را می بندد یا باز می کند.

11- پینچ ولو Pinch valve

پینچ ولو، شیری دو طرفه است که برای قطع یا کنترل جریان مواد خورنده، ساینده یا دانه ای طراحی شده است. از هوای تحت فشار برای باز یا بسته کردن شیر استفاده می کند.

12- اسلاید ولو (شیر دریچه ی کشویی) Slide valve

دریچه های اسلاید ولو در همه ی کارهای که نیاز به کنترل جریان مواد از یک منبع ، کاربرد دارند و همچنین در همه بخش های صنعتی از جمله معدنی مناسب هستند.
این ولو ها بر روی خروجی قیف ها، مخازن، سیلوها، نوار نقاله های مکانیکی یا ورودی دمنده های بارگیری نصب می شوند.

13- شیر فلاش پایین Flush bottom valve

شیر فلاش پایین کاربردهای گسترده ای در صنایع فرآیندی برای تخلیه مواد از مخازن دارد. اندازه آن از 25 میلی متر تا 150 میلی متر در دسترس است. می توان از آن برای تخلیه مواد جامد خشک از سطل ها استفاده کرد.

14- شیر تنظیم جریان Flow regulating valve

15- شیر تنظیم فشار برگشتی Back pressure regulating valve

16- شیر نوع وای Y-type valve

17- شیر پیستونی Piston valve

18- شیر تنظیم فشار Pressure regulating valve

19- چک ولو (شیر چک) Check valve

سه نوع چک ولو وجود دارد: الف. سوئینگ چک ولو ب. چک ولو پیستونی ج. چک ولو لیفت
این شیرها برای جلوگیری از برگشت جریان استفاده می شود. فشار سیال دریچه را باز نگه می دارد. یا با فشار معکوس سیال یا وزن سیستم چک بسته می شود.